Vua Thép Hòa Phát dứt khoát vay đến 20.000 tỷ cho một dự án còn nằm trên giấy, để nhận lại vị thế đứng đầu ngành thép Việt. Đây chính là chiến lược dùng vốn được tính toán từng nhịp của tỷ phú Trần Đình Long.
Hòa Phát tham vọng thay đổi cục diện ngành thép
Trước năm 2017, Hòa Phát dù được biết đến là ông lớn trong thị phần thép xây dựng miền Bắc nhưng họ vẫn chưa thể tự sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC) – sản phẩm đem lại lợi nhuận lớn nhất của ngành thép. Thời điểm đó, chỉ có Formosa Hà Tĩnh sản xuất được loại này.
Tuy nhiên, sản lượng của Formosa không thể đáp ứng hết nhu cầu trong nước, Việt Nam mỗi năm vẫn phải chi hàng tỷ USD để nhập khẩu HRC phục vụ cho các ngành cơ khí, chế tạo, sản xuất công nghiệp.
Nhận thấy nhu cầu thị trường đầy tiềm năng, ông Trần Đình Long hiểu rằng mình cần một cứ điểm chiến lược mới với đủ điều kiện thuận lợi để mở rộng quy mô, đầu tư công nghệ, chế tạo sản phẩm lõi. Việc sản xuất được HRC chính là điều kiện tất yếu để Hòa Phát nâng tầm vị thế từ một ông trùm thép xây dựng miền Bắc trở thành Vua Thép Việt Nam.
Và khu kinh tế trọng điểm Dung Quất (Quảng Ngãi) chính là đáp án mà ông hướng tới, nơi hội tụ 3 lợi thế địa kinh tế độc đáo:
Sở hữu cảng nước sâu đón tàu siêu trọng
Trong ngành công nghiệp nặng, logistics là yếu tố sống còn quyết định giá thành. Nếu nhà máy tại Hải Dương chỉ nằm ven sông Kinh Thầy, phụ thuộc vào sà lan hoặc tàu nhỏ khiến chi phí vận chuyển bị đội lên, thì Dung Quất sở hữu cảng nước sâu tự nhiên hiếm có.
Cảng chuyên dùng Hòa Phát Dung Quất với bến nước sâu, có thể đón tàu trọng tải lên tới 200.000 tấn, trở thành cửa ngõ logistics huyết mạch, giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả vận chuyển nguyên vật liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra.
Vị trí đắc địa để Nam tiến và xuất khẩu
Đặt nhà máy tại miền Trung là một nước đi cao tay về phân phối. Vị trí địa lý của Dung Quất đóng vai trò như đòn gánh giữa hai đầu đất nước, giúp Hòa Phát dễ dàng vận chuyển thép thành phẩm vào thị trường miền Nam bằng đường biển với chi phí rẻ hơn nhiều so với đường bộ.
Đây là chìa khóa để Hòa Phát tiến vào thị trường thép phía Nam và vươn lên vị thế số 1 toàn quốc. Đồng thời, vị trí mặt tiền biển Đông cũng mở cửa xuất khẩu đi thế giới thuận lợi hơn.
Thừa hưởng mặt bằng đất xây dựng sẵn có
Một yếu tố then chốt khác khiến Hòa Phát lựa chọn Dung Quất là sự thừa hưởng hạ tầng từ dự án thép Guang Lian (Đài Loan) đã bị “đắp chiếu” suốt 10 năm (2006-2016) do chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính.
Thay vì mất 2-3 năm để đền bù giải phóng mặt bằng, khâu phức tạp nhất trong đầu tư xây dựng, Hòa Phát tiếp nhận một quỹ đất sạch khổng lồ đã được san lấp cơ bản. Chính yếu tố này cho phép họ triển khai xây dựng thần tốc, đưa nhà máy vào vận hành chỉ sau 3 năm, đón đúng điểm rơi của chu kỳ tăng giá thép kỷ lục năm 2020.
Dựa trên 3 tiềm năng mà Dung Quất sở hữu, ban lãnh đạo Hòa Phát đã đưa ra quyết định đầy chiến lược: Xây dựng Khu liên hợp sản xuất gang thép Dung Quất với tổng vốn đầu tư ban đầu lên tới 52.000 tỷ đồng. Việc tự chủ được HRC tại Dung Quất giúp Hòa Phát khép kín chuỗi giá trị, từ quặng sắt đến sản phẩm cuối cùng, chuyển mình từ một nhà sản xuất vật liệu xây dựng thành một tập đoàn công nghiệp chế tạo thực thụ.
Cú bắt tay với 2 ông lớn ngân hàng để xây Hòa Phát Dung Quất
Trong tổng mức đầu tư 52.000 tỷ đồng, Hòa Phát cần khoảng 40.000 tỷ đồng vốn cố định để xây dựng nhà máy và mua sắm máy móc cho Dung Quất 1. Thay vì vay dàn trải, họ áp dụng chiến lược: 50% vốn tự có – 50% vốn vay ngân hàng.
Hòa Phát đã bỏ ra 20.000 tỷ đồng tiền mặt từ lợi nhuận tích lũy nhiều năm để làm vốn đối ứng. Đây là tiền tươi thóc thật, khẳng định tiềm lực tài chính vững vàng của tập đoàn.
20.000 tỷ đồng còn lại được huy động từ 2 ngân hàng quốc doanh lớn nhất Việt Nam
- VietinBank tiên phong với gói vay 10.000 tỷ đồng.
- Vietcombank tiếp sức với gói hỗ trợ vốn 10.000 tỷ đồng.
Điểm đắt giá trong chiến lược này là hình thức vay theo dự án (Project Finance). Thay vì đem sổ đỏ, nhà xưởng có sẵn đi thế chấp, Hòa Phát đã thế chấp bằng tài sản hình thành từ vốn vay: đem chính nhà máy Dung Quất đang xây dựng và những dây chuyền, máy móc tương lai là tài sản đảm bảo cho khoản vay này.
Việc huy động được các ông lớn ngân hàng cho thấy uy tín tín dụng của Hòa Phát là cực kỳ cao. Đây là đỉnh cao của việc dùng mức độ tín nhiệm và tính khả thi của dự án để huy động vốn.
Tại sao ngân hàng dám cho vay cả núi tiền?
Tại sao các ngân hàng lớn bậc nhất Việt Nam lại dám gật đầu rót số vốn không tưởng như vậy? Bởi vì Hòa Phát nắm trong tay 3 chìa khóa tiềm năng:
Sao chép mô hình thành công: Hòa Phát không vay tiền để thí nghiệm cái mới. Họ bê nguyên mô hình lò cao, quy trình tự luyện thép từ quặng sắt đã vận hành rất hiệu quả tại Hải Dương trước đó vào Dung Quất, nhưng với quy mô lớn hơn và công nghệ mới hơn. Với ngân hàng, rủi ro công nghệ và vận hành gần như là không có.
Lợi thế chi phí tuyệt đối: Với lợi thế cảng nước sâu đón được tàu trọng tải lớn, Dung Quất giúp Hòa Phát tiết kiệm chi phí logistics từ 3-5 USD/tấn. Với sản lượng hàng triệu tấn mỗi năm, chỉ riêng việc nhà máy nằm sát biển đã giúp tập đoàn tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, tạo ra mức giá vốn hấp dẫn, có thể cạnh tranh với thép Trung Quốc.
Đầu ra được thị trường bảo đảm: Cơn khát thép HRC của các doanh nghiệp cơ khí, sản xuất trong nước tại thời điểm đó là quá lớn. Ngân hàng nhìn thấy rõ tiềm lực của Dung Quất: Nhà máy chỉ cần đỏ lửa, hàng ra đến đâu sẽ được các xe container xếp hàng bốc đi đến đó. Dòng tiền trả nợ là hoàn toàn khả thi với Hòa Phát.
Đọc thêm: Doanh nghiệp nhỏ và vừa muốn vay vốn thành công nhất định không nên bỏ qua 4 tuyệt chiêu này
Quả ngọt vượt ngoài mong đợi cho Hòa Phát
Dự đoán và niềm tin của các ngân hàng là chính xác. Nhà máy Dung Quất 1 đi vào hoạt động đúng vào thời điểm vàng của thị trường: khi chu kỳ giá thép tăng (2020-2021).
Lúc này, giá thép thế giới tăng phi mã từ 500 USD lên hơn 1.000 USD/tấn. Nhờ tự chủ sản xuất và có sẵn kho nguyên liệu giá rẻ, Hòa Phát hưởng trọn mức chênh lệch giá khổng lồ này.
Năm 2021, họ ghi nhận lợi nhuận sau thuế đạt kỷ lục 34.500 tỷ đồng, vượt xa cả dự báo. Dòng tiền mạnh đã giúp Hòa Phát trả nợ thần tốc trước hạn, đưa tỷ lệ nợ vay về mức an toàn.
Hòa Phát chính thức trở thành Vua Thép nhờ lợi thế quy mô lò cao hiện đại, khép kín quy trình luyện thép, tự chủ sản xuất HRC; bỏ xa các đối thủ nhỏ lẻ vẫn đang loay hoay tái chế thép bằng lò điện công nghệ cũ.
Nhà xưởng khổng lồ Dung Quất 1 đã đưa vị thế Hòa Phát lên một tầm cao mới: trở thành nhà sản xuất thép lớn nhất Đông Nam Á, lọt Top 50 công ty thép lớn nhất thế giới.
Siêu dự án Hòa Phát Dung Quất thắng lợi rực rỡ nhờ sự kết hợp giữa “Thiên thời” – chu kỳ giá thép tăng và “Nhân hòa” – năng lực sản xuất vượt trội của Vua Thép.
Bài học đáng quý cho doanh nghiệp SME
Từ câu chuyện của Hòa Phát, doanh nghiệp SME có thể học hỏi 3 tư duy vay vốn chiến lược để không mãi dậm chân tại chỗ:
Vay để đầu tư hạ tầng, tạo lợi thế cạnh tranh về giá: Thay vì chỉ vay tiền nhập hàng bán kiếm lời mỏng, doanh nghiệp hãy dám vay để đầu tư máy móc, công nghệ, hạ tầng … để giảm chi phí sản xuất xuống mức thấp nhất, từ đó có thể cạnh tranh giá vốn với đối thủ.
Vay để thay đổi vị thế: Vay để chuyển từ vị thế người đi buôn sang nhà sản xuất sẽ giúp doanh nghiệp bền vững hơn. Doanh nghiệp nên cân nhắc dùng vốn vay để nội địa hóa sản xuất hoặc độc quyền phân phối.
Nghiên cứu kỹ điểm rơi thị trường: Doanh nghiệp tránh vay tiền mở rộng khi thị trường đang bão hòa. Sự đảm bảo về đầu ra chính là lớp bảo vệ an toàn nhất cho mọi khoản vay.
Đọc thêm: 4 hình thức vay vốn kinh doanh hiệu quả nhất cho doanh nghiệp
Trong kinh doanh, nợ không phải là kẻ thù nếu được sử dụng khôn ngoan. Biết tận dụng dòng tiền, cơ cấu vốn hợp lý và vận hành đòn bẩy tài chính, doanh nghiệp không chỉ duy trì hoạt động ổn định mà còn biến nguồn lực từ đối tác thành cơ hội tăng trưởng, mở ra cánh cửa dẫn tới thành công bền vững.
Hiện MISA Lending đang hỗ trợ các doanh nghiệp – là khách hàng sử dụng phần mềm MISA, kết nối các gói vay tín chấp ngắn hạn, để phục vụ nhập nguyên liệu, mua hàng hóa, trả lương nhân viên ngắn hạn, với lãi suất ưu đãi.
